فراموش‌شدگان

گروهی از مردم به صورت سنتی مخاطبان سینما و تئاتر هستند و محصولات سینما و تئاتر ایران نیز نوعا برای همین مخاطبان تولید می‌شود و به مسائل و دغدغه‌های این گروه می‌پردازد. از طرف دیگر و با توجهی که نیروهای انقلابی اخیرا به مقوله‌ی رسانه و اهمیت کلیدی آن پیدا کرده‌اند، محصولات متفاوتی طی کمتر از یک دهه‌ی گذشته تولید و وارد فضای سینمای ایران (اعم از داستانی و مستند) شده‌ است؛ این تولیدات متفاوت (با تاکید بر ارزش‌های دینی و انقلابی) گروهِ مخاطبان جدیدی را به سینمای ایران معرفی کرده است. اما گروه سومی هستند که به تازگی مخاطب سینمای ایران شده‌اند، ولی هنوز در عرصه‌ی تولیدات سینمایی نماینده‌ای ندارند و لاجرم و بالاجبار بایستی تولیدات دو گروه خاصِ قبلی را مصرف کنند، به اختیار! 

اینان فراموش‌شد‌گان‌اند...

افزایش سطح دسترسی به اینترنت و بالا رفتن سرعت آن، همه‌گیر شدن استفاده از گوشی‌های هوشمند، گسترش فضای مجازی، و ورود نسل جدیدِ آشنا به تکنولوژی به سن نوجوانی و جوانی، همگی دست به دست هم داده‌ و انبوهی از مخاطبان را -که در عدد بیش از ده برابر دو گروه قبلی‌اند- به سمت مصرف تولیدات ویدئویی و سینمایی سوق داده‌اند. نگاهی به رشد حیرت انگیز آمار بازدید سایت‌های اشتراک ویدئو و رشد قارچ‌گونه‌ی تولیدات استودیویی غیررسمی به خوبی نشان دهنده‌ی هجوم مخاطبانِ جدید است. اما این مخاطبان نه به واسطه‌ی سبک زندگی ویژه‌ی به ارث رسیده، نه به دلیل دغدغه‌های روشنفکرانه، و نه از سرِ انگیزه برای به خدمت گرفتن رسانه برای ترویج ارزش‌ها، به هیچ کدام از این دلایل به مصرفِ تولیدات ویدئویی و سینمایی روی نیاورده‌اند. تنها دلیل، "دسترسی" است. 

و حالا باید به این فکر کرد که آیا انصاف/حق است که این گروه بزرگ تولیدات دیگران را مصرف کند؟ تولیداتی که برای دغدغه‌های دیگری و به زبان دیگری ساخته شده‌اند. و آیا در مقام انتخاب، این گروه سراغ تولیدات ارزشیِ نوظهور خواهد رفت؟ یا به محصولات سنتی سینمای ایران که متناسب با سبکِ زندگی و دغدغه‌های خاصِ خالقان آن است روی خواهد آورد؟ و یا اینکه نیاز خود را با محصولات خارجی برطرف خواهد کرد؟ آیا انصاف/حق است که این گروه بزرگ تولیدات دیگران را مصرف کند؟

دقت کنید که این فراموش‌شد‌گان، قشر عظیمی از نوجوانان مدرسه‌ای، خانم‌های خانه‌دار، طبقه‌ی کارمند و متروسوارانِ موبایل‌به‌دست هستند.

داستانِ حلقه‌ی مفقوده

امشب در جشنواره‌ی فیلم عمار دو نمونه از آثار «خانه‌ی فیلم داستانی» را دیدم؛

-          اولین فیلم «درختان حماسی»: فیلمی تقریبا 20 دقیقه‌ای در مورد شهید نواب صفوی و فدائیان اسلام، که دقایق آخر زندگی و اعدام این شهدا را به تصویر کشیده و در انتها شهادت این عزیزان را به پیروزی انقلاب اسلامی پیوند زده بود.

-          فیلم دوم در واقع یک تیزر بود، «تیزر انتخابات 92»: یک انیمیشن 4-5 دقیقه‌ای که پیش از انتخابات تهیه شده بود و می‌خواست بگوید رای مردم است که حماسه می‌آفریند و همه‌ی دستاوردهای نظام را رقم می‌زند.

 

هر دو فیلم خوش‌ساخت بودند. فیلم‌برداری‌ها و جلوه‌های ویژه‌ی به کار رفته خوب بود. در اولی بازی‌ها بی‌نقص نبود، ولی خب باز به نسبت بد نبود. و حرف‌شان هم حرف خوب و پخته و درستی بود. اما هر دو از یک نقطه ضعف داشتند و رنجور بودند.

 

ما حرف‌های درست و متقنی برای ارائه داریم؛ می‌دانیم که انقلاب ما انقلابی است متفاوت از همه‌ی انقلاب‌های دو-سه قرن گذشته و این خودش یعنی یک دریا حرف... ما دفاع مقدس را داریم که پر است از صحنه‌های حماسی و آدم‌های کم‌نظیر، پر است از اعجاز... ما میراث 1400 ساله‌ی ایرانی-اسلامی را داریم که تقریبا بکر است و دست نخورده و اگر همین امروز شروع به استخراج و تصویرسازی از آن کنیم حداقل به مدت چند دهه باید بسازیم و بسازیم...

از طرف دیگر تلاش‌های چند سال اخیر نشان داده است که نیروهای ارزشی انقلاب اسلامی توان فنی برای ساخت فیلم‌های خوب دارند و نمونه‌ی بارزش همین کارهای «خانه‌ی فیلم داستانی». می‌توانند فیلمِ خوب بگیرند، می‌توانند از تکنولوژی‌های روز بهره ببرند، و حتی در موسیقی و صدا نمونه‌های خوبی بروز کرده‌اند.

ولی بین این دو یک ارتباط لازم است: داستان. داستان آن مبدلی است که حرف‌های درست را به تصاویر زیبا و جذاب فیلم وصل می‌کند. و ما در این زمینه دردهای ریشه‌ای و عمیق داریم.

 وقتی فکر می‌کنم می‌بینم که اکثر قریب به اتفاق کارهای جماعت حزب اللهی مشکل‌شان همین داستان یا - آن‌گونه که مشهور شده - فیلم‌نامه است: یوسف پیامبر، کلاه پهلوی، ...

و بر عکس معدود کارهای قوی امت حزب الله مدیون داستان‌های جذاب‌شان هستند: مختارنامه، روزگار قریب، آخرین روزهای زمستان، آژانس شیشه‌ای، ...

حرفی که زدم کشف جدیدی نبود. منظورم آن است که حالا که جماعت حزب اللهی کم‌کم دارند بیدار می‌شوند و از وادی هنر و رسانه سر در می‌آورند، این خلا را هم به طور جد مورد توجه قرار دهند و بدانند که حلقه‌ای از حلقات مفقوده‌ی ماست. رهبر معظم انقلاب هم در این زمینه تاکیدات مشخصی دارند که ان‌شاءالله به زودی اضافه می‌کنم.